Физичката активност е исклучително важна за децата со атипичен развој, особено во школската возраст од 7 до 15 години, кога се развиваат многу когнитивни, физички и социјални вештини. Во овој период, децата активно учат и напредуваат во многу области, и затоа е особено важно да се обезбеди соодветна поддршка и стимулација.
Овој блог се фокусира на когнитивниот развој кај децата со атипичен развој, кој се однесува на процесите на учење, внимание, меморија, решавање на проблеми и социјална когниција. Овие аспекти се многу важни за успешен развој и интеграција на децата во училишниот и социјалниот живот.
1. Внимание и фокусираност
Физичката активност има директен ефект на подобрување на вниманието и фокусот кај децата. Активности кои вклучуваат координација, прецизност и следење на упатства, како што се спортови или играчки што бараат фина моторика, го зголемуваат капацитетот на мозокот за обработка на информации.
Како физичката активност помага: Истражувањата покажуваат дека редовната физичка активност го стимулира префронталниот кортекс, делот од мозокот кој е одговорен за внимание, меморија и решавање проблеми. Ова ја зголемува концентрацијата и способноста за фокусирање на задачи.
Практичен пример: Игри кои бараат следење на правила или координација на движењата, како што се активностите со топка или скокови со пречки, можат да помогнат во подобрување на вниманието и фокусот на детето.
2. Меморија
Многу деца со атипичен развој имаат потешкотии со краткотрајната и долготрајната меморија. Подобрувањето на меморијата е тесно поврзано со физичката активност, бидејќи таа го активира хипокампусот, делот од мозокот кој е одговорен за меморијата.
Како физичката активност помага: Физичката активност стимулира создавање нови невронски врски и ги подобрува капацитетите на мозокот за складирање и репродукција на информации.
Практичен пример: Играње на игри кои вклучуваат поврзување или формирање на серии на движења може да ја подобрат краткотрајната меморија, додека физичките игри кои вклучуваат запаметување на рутински активности помагаат на долготрајната меморија.
3. Решавање на проблеми и когнитивна флексибилност
Физичката активност ја стимулира когнитивната флексибилност, која е способноста да се адаптираме на нови ситуации и да размислуваме надвор од стандардните рамки. Ова е особено важно за деца со атипичен развој, кои може да имаат потешкотии со промените во рутината или адаптирањето на нови услови.
Како физичката активност помага: Спортови или активности кои вклучуваат решавање на проблеми, како што се играње на спортски игри со различни правила или задачи, го поттикнуваат мозокот да биде флексибилен и да ги прилагоди стратегиите според променливите околности.
Практичен пример: Игри кои вклучуваат тимска координација или стратешки пристапи, како што се кошарка, фудбал или брзи игри за решавање на проблеми, можат да ја развијат способноста на детето да размислува брзо и да ја адаптира својата стратегија.
4. Социјална когниција и емоционална интелигенција
Социјалната когниција се однесува на способноста да ги разбереме чувствата, намерите и реакциите на другите луѓе. Физичката активност, особено во групни спортови, е одличен начин за развој на оваа вештина, бидејќи децата учат како да се справуваат со конфликти, како да се комуницираат со другите и како да делуваат како дел од тим.
Како физичката активност помага: Кога децата учат да соработуваат во групи, тие развиваат разбирање за социјалните правила и вештини за решавање на конфликти.
Практичен пример: Спортски игри кои бараат тимска работа, како што се фудбал или ракомет, можат да помогнат во подобрувањето на социјалната когниција и емоционалната интелигенција преку позитивна интеракција со врсниците.
5. Емоционална регулација
За децата со атипичен развој, кои често имаат потешкотии во регулирање на емоциите, физичката активност има силен позитивен ефект. Според истражувањата, физичката активност ја намалува анксиозноста, депресијата и агресивните реакции.
Како физичката активност помага: Активностите кои го стимулираат ослободувањето на ендорфини (хормони кои го подобруваат расположението) помагаат во регулирање на емоциите и ја подобруваат општата емоционална благосостојба.
Практичен пример: Учење на техники за дишење и релаксација во рамки на физичка активност или учество во активности како што се играње на отворено или танцување може да помогне во намалување на стресот и вознемиреноста.
Заклучок
Физичката активност е неопходна за целокупниот когнитивен развој на децата со атипичен развој. Таа не само што ја подобрува моториката, туку има и големо влијание на когнитивните способности, како што се внимание, меморија, решавање на проблеми, социјална когниција и емоционална регулираност. Во оваа возраст од 7 до 15 години, кога мозокот активно се развива, физичката активност може да биде клучен фактор во подобрување на когнитивниот и емоционалниот развој на децата со атипичен развој.
Наставник по Физичко и здраствено образавание
Зоран Панчевски
ОУРЦ „ Иднина“ - Скопје